Το σχέδιο

Σήμερα το μεσημέρι έψαχνα κάτι άσχετο στα ντουλάπια που έχω κρύψει πίσω από τον καναπέ… Στο τελευταίο ντουλάπι είναι τα περιοδικά “Πρακτική”, “Bourda”, κτλ. της γιαγιάς μαζί με διάφορα άλλα σχετικά με κεντήματα. Άλλο πράγμα έψαχνα αλλά είπα να ρίξω μια ματιά και στα κεντήματα μιας και μετακίνησα όλο τον καναπέ… Δεν ξέρω αν δεν το είχα προσέξει ποτέ ή αν η μνήμη μου μου παίζει παιχνίδια, βρήκα όμως τα σχέδια της γιαγιάς μου και είπα να βάλω εκεί και τα σχέδια που βρήκα στο σπίτι της θείας μου όταν αδειάζαμε τα ντουλάπια της και τα οποία ψάχνουν εδώ και μερικούς μήνες την θέση τους.

Μας άφησε ξαφνικά η θεία μου… ένας θάνατος που όλοι ελπίζουμε να έχουμε και που κανένας από τους κοντινούς δεν μπορεί να ξεπεράσει, καθώς δεν είχε τον χρόνο να προετοιμαστεί. Στο κομοδίνο της είχε φυλαγμένα ένα συρτάρι περιοδικά και σχέδια φτιαγμένα από την ίδια και από τη γιαγιά μου, τη μαμά της. Από τα κιτρινισμένα χαρτιά προεξείχε ένα λευκό ύφασμα, φαινόταν κομμένο από σεντόνι… το έβγαλα από εκεί, η μαμά μου με πνιχτή φωνή μου είπε: “Είναι η πασχαλιά! Η πασχαλιά της γιαγιάς! Την σχεδίαζε για να την κεντήσει ένα απομεσήμερο Πάσχα στο Μαρούσι μετά το φαγοπότι για να ξεδώσει από την…οικογενειακή ατμόσφαιρα κι ο πατέρας την είδε και τη μάλωσε γιατί “το μεσημέρι δεν φτιάχνουμε εργόχειρα, ξεκουραζόμαστε!” Πάρτα! Πάρτα! Εσύ να τα κρατήσεις αυτά. Εσύ θα βρεις τι να τα κάνεις…”

Τι να βρω; Σήμερα σκέφτηκα απλώς να τα βάλω μαζί με τα άλλα, μιας κι άνοιξα… Ξεφυλλίζοντας τα περιοδικά της γιαγιάς και ψάχνοντας κανένα σχέδιο που ίσως θα ενδιέφερε τη μαμά μου, που τελευταία τόριξε στο κέντημα, είπα να ρίξω μια ματιά και στη διπλανή στοίβα, τα σχέδια που ήδη έχουν κεντηθεί… Πόσο παράξενο να κρατάς στα χέρια σου το χαρτί που αποτέλεσε την έμπνευση και τη βάση για ένα εργόχειρο που τώρα με κοιτάει καδραρισμένο και από τα άλλα κεντήματα πάνω στα οποία κάθομαι, καθώς βρίσκονται μαζί με τα προικιά θαμμένα στο βάθος του καναπέ-μπαούλου (τι λέξεις χρησιμοποιώ σήμερα! Από μια άλλη εποχή!). Προικιά που για μένα η αξία τους δεν είναι χρηστική αλλά καθαρά συναισθηματική. Θαυμάζω τη δουλειά που κάνανε για να μου αφήσουν όμορφα πράγματα να διακοσμώ το σπίτι μου και να τις θυμάμαι. Θαυμάζω τις εργατοώρες, τις ώρες σιωπής και συγκέντρωσης, τις ώρες που κουράζαν τα γκρίζα μάτια και την παρηγοριά που αναζητούσαν και ίσως ένιωθαν αυτά κάνοντας κάτι με αγάπη για τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Μέσα σε αυτά τα σχέδια ένα χαρτί ήταν αλλιώτικο, σαν πατημένο με στυλό πάνω σε ύφασμα για να βγει κάποιο σχέδιο… κάποιο σχέδιο… ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ! Το σχέδιο του μπλε κεντήματος που έφτιαξε η προγιαγιά μου κλεισμένη στο μοναστήρι, περιμένοντας να πεθάνει και τελειώνοντας τις κλωστές που είχε, το πιο ελεύθερο εργόχειρο που έχω από τις τέσσερις προηγούμενες γενιές… Στα χέρια μου, αυτό το ίδιο χαρτί, το πολυχρησιμοποιημένο, το πολυδιπλωμένο, η αρχή του πολυαγαπημένου μου κεντήματος που με συνόδευε σα παιδί και που τώρα συμμετέχει στις εκθέσεις μου, στις εγκαταστάσεις μου σαν σύντροφος και συνάδελφος αγαπημένος, σταθερός και πολύτιμος.

Δεν ξέρω γιατί γύρισα στην Ελλάδα, για μια καινούρια αρχή; δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο εδώ, μόνο μνήμες και αναμνηστικά, φορτία που άλλες φορές με κουβαλάνε και άλλες φορές είναι βάρος στους ώμους μου. Δεν ξέρω γιατί γύρισα στην Ελλάδα. Ξέρω όμως πως δε θα ήμουν εγώ χωρίς όλα αυτά και τις άλλες τόσες εκπλήξεις που κρύβει αυτό το σπίτι και που νόμιζα πως τις είχα ανακαλύψει όλες…